1. Duurzame en groeiende stad

Inleiding

Amersfoort groeit en verandert. Tegelijkertijd én daarmee zijn er grote maatschappelijke opgaven die moeten worden aangepakt. Daarbij vinden we het belangrijk dat de stad zich ontwikkelt met zorg voor de leefomgeving van mensen, dieren en planten. De opgaven zijn groot, net als de ambities. Het gaat daarbij om complexe veranderingen die veel betekenen voor het alledaagse leven.

De opgaven in de fysieke ruimte zijn verder uitgewerkt in de Omgevingsvisie ‘Gezond Samenleven’ die in 2023 door de raad is vastgesteld. Een langetermijnvisie voor de leefomgeving met de ambitieuze opdracht om al het beleid dat gaat over de fysieke omgeving, en dus ook de aspecten van het leven waar de inrichting van de publieke ruimte invloed op heeft, met elkaar te verbinden. De Omgevingsvisie is de basis voor beleid en regels die meer gericht zijn op de uitvoering: de omgevingsprogramma’s, -plannen en –vergunningen. Zo biedt het in 2023 uitgewerkte en in 2024 vastgestelde omgevingsprogramma Groen-Blauw 2040 een leidraad bij het ontwikkelen, inrichten en beheren van de stad waarbij natuur, groen, water en bodem leidend zijn.

Een belangrijke uitdaging voor de ontwikkeling van de stad is de huidige woningnood. Veel mensen zijn op zoek naar een passende, duurzame en betaalbare woning. Daarom is het van belang dat de woningproductie niet stagneert. In 2023 zijn in Amersfoort ruim 900 woningen opgeleverd. Ook werkten we in 2023 verder aan grote woningprojecten zoals Langs Eem en Spoor, het Hoefkwartier en Bovenduist. Voor de ontwikkeling van Langs Eem en Spoor is in 2023 een Omgevingsimpactanalyse afgerond en zegde het Rijk ruim € 15 miljoen toe, bovenop het al eerder toegezegde pakket van € 95 miljoen voor grootschalige woningbouwlocaties in Amersfoort.
Om het woningtekort te bestrijden zet de gemeente Amersfoort ook in op de realisatie van tijdelijke woningen. Daarmee kan er relatief snel een oplossing geboden worden. Doelgroepen die het op de woningmarkt extra moeilijk hebben, bijvoorbeeld mensen die moeten uitstromen uit een (zorg)instelling of mensen met een verblijfsvergunning, krijgen daarbij prioriteit.

Een groeiende stad met meer woningen, voorzieningen en verkeer vraagt om een andere kijk op hoe we ons verplaatsen in de stad. Die mobiliteitstransitie staat centraal in het Omgevingsprogramma Mobiliteit. In 2023 is daarvoor een startnotitie vastgesteld. Onder het Omgevingsprogramma Mobiliteit komen verschillende deelomgevingsprogramma’s te hangen. Over het deelomgevingsprogramma parkeren – deel 1, dat in december 2023 is vastgesteld, is een referendum georganiseerd. De uitslag, 74,2% stemde tegen, heeft geleid tot een aantal wijzigingen. Zo is er nu duidelijkheid over de prijs van de eerste parkeervergunning (€ 30,- per jaar) en worden de plannen pas in 2035 in Vathorst, Kattenbroek, Hoogland, Hooglanderveen en Nieuwland uitgevoerd.
Om in de toekomst autogebruik te verminderen geeft de gemeente ruim baan aan (veilig) fietsen. Er is in 2023 verder gewerkt aan doorfietsroutes naar Hilversum en Bunschoten.

Een andere prioritaire maatschappelijke opgave is de energietransitie. Het streven is dat in 2050 fossiele brandstoffen zijn vervangen door duurzame, hernieuwbare energie. Een grote uitdaging op dit moment is dat de grenzen van de capaciteit van ons elektriciteitsnetwerk in zicht komen. Dat raakt onze ambities voor economie, duurzame mobiliteit, gebiedsontwikkelingen en voor de energietransitie. We kijken samen partners als Stedin, Tennet en de provincie hoe de knelpunten aan te pakken.
Naast meer inzet op het duurzaam opwekken van energie, is het ook belangrijk de vraag naar energie te verminderen. In 2023 is er gewerkt aan de aanpak van het isolatieoffensief; deze is in het vierde kwartaal van start gegaan. Ook zijn we zijn gestart met een onderzoek naar deelname in een integraal publiek warmtebedrijf om publieke belangen op het gebied van betaalbaarheid, duurzaamheid, betaalbaarheid en veiligheid goed te waarborgen.

In 2023 zijn verschillende initiatieven verder uitgerold en opgestart op weg naar een afvalloze stad , zoals de inzameling van de grondstoffen PMD, GFT en OPK in de gestapelde bouw en een tweejarige pilot inzamelen grondstoffen op basisscholen. Ook is de inzameling van GFT door Rova in de binnenstad gestart en zijn er weer veel zwerfafvalprojecten uitgevoerd.
De stad werkt ook aan schone lucht door maatregelen uit het Schone Lucht Akkoord en het lokale plan uit te voeren en te herijken. Verder wordt een deelomgevingsprogramma voor houtstook opgesteld. Daarin komen maatregelen te staan die overlast moeten tegengaan.

Amersfoort is in 2023 uitgeroepen tot diervriendelijkste gemeente. Een mooie aanmoediging om door te gaan op de ingeslagen weg. Er is in 2023 druk gewerkt aan het Omgevingsprogramma Dierenwelzijn. Daarop vooruitlopend is in 2023 het vissen met de weerhaak verboden. Amersfoort is de eerste gemeente die dat verbod gerealiseerd heeft.

De gemeente Amersfoort werkt volgens een wijkgerichte aanpak, waarbij samen met bewoners wordt gewerkt aan verschillende projecten. In het Soesterkwartier is bijvoorbeeld het Wijkperspectief Soesterkwartier ontwikkeld, terwijl in Liendert Omgevingsprogramma Liendert. In Schothorst is er gestart met een nieuwe aanpak voor de warmtetransitie, waarbij de gemeente samenwerkt met bewonersorganisatie Warmtestem, Stedin, Warmtebedrijf Amersfoort en woningcorporaties. In 2023 heeft de gemeente ook bewoners uit de buurten Luiaard, Kattekampen en Bergkwartier ondersteund bij de vorming van een gebruikerscollectief voor warmte.