1.4 Mobiliteit

1.1 In 2023 is een start gemaakt met het loopplan. In 2024 wordt het verder uitgewerkt als integraal onderdeel van het programma Mobiliteit.  
1.2 De fietsroute Kattenbroek – Nieuwland is afgerond waarbij de Laan der Hoven is ingericht als fietsstraat. Op de kruising met het Masker is een rotonde aangelegd met fietsers die voorrang krijgen. Het fietspad langs het Masker is verbreed. Voor de Vermeerstraat is samen met de bewoners een plan gemaakt voor een fietsstraat en op de aansluitende rotonde Gasthuislaan – Everard Meysterweg worden voor voetgangers- en fietsoversteken plateaus aangebracht. De uitvoering is in 2024. Op diverse plekken in de stad zijn kleine verbeteringen aangebracht om het comfort of de veiligheid te verbeteren.
1.3 In 2023 peilden we in de raad welke suggesties we Syntus wilden meegeven voor het opstellen van het concept Vervoerplan. Door ons ingediende suggesties zoals oplossingen voor het verbeteren van de bediening van Amersfoort Zuid en de inzet van een wijkbus in het Soesterkwartier, zijn door Syntus in het Vervoerplan 2024 opgenomen. In de nieuwe aanbesteding voor OV worden emissievrije bussen voorgeschreven, vanwege de hoge kosten en beperkte beschikbaarheid van waterstoftankstations in de provincie Utrecht lijkt de voorkeur vooralsnog uit te gaan naar batterij elektrische voertuigen. Er zijn geen experimenten rond waterstofvoertuigen gedaan. Wel is na de opening van het waterstoftankstation (zie 1.7) zichtbaar dat de markt het langzaam overneemt, bijvoorbeeld met de feestelijke overhandiging van sleutels van waterstofbestelbussen aan Amersfoortse ondernemers door wethouder Bijlholt in december 2023. Samen met de provincie hebben we in beeld gebracht welke haltes toegankelijk gemaakt kunnen worden. Afhankelijk van een positief subsidiebesluit door de provincie wordt in 2024 gestart met aanpassingen van bushalten.
1.4 Het aanbod aan deelauto’s is iets toegenomen en zal naar verwachting aankomend jaar verder toenemen als gevolg van nieuwbouw en lagere parkeernormen. Bij herinrichtingen van de openbare ruimte en bij nieuwbouwontwikkelingen binnen de bestaande stad reserveren we ruimte voor deelvervoer, zowel voor deeltweewielers als voor deelauto’s.        
Het aanbod van deelfietsen en deelscooters is helaas afgenomen. Partijen hebben hun vergunning niet verlengd, vanwege onvoldoende rendabele markt, financiële uitdagingen bij de (moeder)organisaties en hoge mate van vandalisme. Vanaf 2024 zijn er vooralsnog alleen nog deelscooters in Amersfoort. Eind 2023 zijn Nadere regels deelfietsen/deelscooters vastgesteld waarin is opgenomen dat de deelvoertuigen én de bedrijfsvoering (o.a. verplaatsen van de deelvoertuigen) uitstootvrij moeten zijn.
1.5 Het aantal openbare laadpalen is in 2023 gegroeid tot ruim 500 (=1.000 laadpunten). Ook zijn vier nieuw openbare snellaadpunten op twee locaties gerealiseerd. We werken aan een Toekomstverkenning elektrisch laden Amersfoort om aan de veranderende en toenemende vraag naar laadpunten te voldoen. Daarnaast is de Clean Energy Hub op De Wieken/Vinkenhoef geopend waar ook laadinfrastructuur beschikbaar is voor onder meer goederenvervoer.
1.6 In 2023 zijn twee stadsbrede bijeenkomsten georganiseerd voor zero emissie stadslogistiek, met beide keren 100-150 deelnemers. Er zijn het hele jaar door maandelijkse infographics gestuurd aan belanghebbenden en er is gestart met een logistiek makelaar die bij ondernemers aan de keukentafel meekijkt en meedenkt wat zij moeten doen om klaar te zijn voor 2025.  
1.7 In mei 2023 heeft staatssecretaris Heijnen de Energy Hub van Fountain Fuel geopend in Amersfoort. Hier kan er zowel waterstof getankt worden als elektrisch geladen worden. Het is het tweede waterstoftankstation in de provincie Utrecht. Dit is mede mogelijk gemaakt door intensieve samenwerking vanuit de Energy Hub (waterstoftankstation) aan De Wieken-Vinkenhoef.
1.8 De subsidieregeling voor het inruilen van je benzinebrommer is eind 2022 vernieuwd. Het aantal aanvragen voor de subsidie is in 2023 enorm toegenomen. Inmiddels is de subsidiepot op. De afgelopen jaren zijn bijna 650 vervuilende brommers van de weg gegaan.

2.1 Het college van B&W heeft in 2023 besloten om een Omgevingsprogramma Mobiliteit op te stellen als uitwerking van de omgevingsvisie. Hiermee is een start gemaakt om de uitvoering van deze grote, urgente en complexe opgave mogelijk te maken.
2.2 De maximum snelheid op Nijkerkerkerstraat is verlaagd van 80 naar 60 km/u en de weginrichting is hierop aangepast. Op een gedeelte van de Leusderweg de maximum snelheid verlaagd van 50 naar 30 km/u. Voor andere wegen heeft het college van B&W een concept Wegencategorisering opgesteld dat in 2024 ter peiling wordt voorgelegd aan de raad. Met deze wegencategorisering wordt voor iedere straat bepaald wat de toegestane maximum snelheid is. Hierbij is het uitgangspunt dat binnen de bebouwde kom op wegen waar fietsers op de rijbaan rijden de maximum snelheid zoveel als mogelijk 30km/u is, op overige wegen binnen de bebouwde kom de maximum snelheid 50 km/u en op alle gemeentelijke wegen buiten de bebouwde kom 60  km/u. Ook wordt de mening van de raad gepeild over het principe om eerst de maximum snelheid aan te geven met borden en de weginrichting later aan te pakken.  
2.3 De verkeersregelinstallaties met lange wachttijden en/of hoge verliestijden voor fietsers en voetgangers zijn geïnventariseerd. Eenvoudige optimalisaties zijn inmiddels uitgevoerd. In 2024 wordt voor de top 15 onderzocht welke mogelijkheden er zij voor verdere optimalisaties.    
2.4 Het voorlopig ontwerp voor de Noordewierweg is op 1 november in een bijeenkomst gepresenteerd aan belanghebbenden en omwonenden. Dit ontwerp wordt in 2024 uitgewerkt naar een definitief uitvoeringsontwerp. Medio 2024 is de verwachting dat gestart wordt met de werkzaamheden.
2.5 De doorfietsroute Amersfoort – Bunschoten is voor het grootste deel gerealiseerd. De afronding is in 2024. Dit is de eerste formele doorfietsroute in de provincie Utrecht. Voor de doorfietsroute Amersfoort – Utrecht zijn in 2023 de planologische procedures afgerond, de realisatie start in 2024. Voor de doorfietsroute Amersfoort – Hilversum is de samenwerkingsovereenkomst getekend. Start werkzaamheden is voorzien in 2025.
2.6 De openingstijden van de bewaakte fietsenstallingen in de binnenstad zijn verruimd en de vindbaarheid en aantrekkelijkheid zijn verbeterd. Op diverse locaties zijn kortparkeervakken aangebracht om fietsen te stallen. In de weekenden is er een pop-upstalling en wordt gehandhaafd op foutief gestalde fietsen. Uit een tussentijdse evaluatie blijkt dat de maatregelen over het algemeen effectief zijn.
2.7 We zijn in gesprek met het burgerinitiatief Van Ring naar Park over mogelijkheden om de Stadsring autoluw te maken. Met het verkeersmodel zijn hiervoor analyses gemaakt om de mogelijkheden en effecten in beeld te brengen. Aankomend jaar worden verdere analyses gemaakt. Samen met ondernemers wordt gewerkt aan zero emissie stadslogistiek, zodat vanaf 2025 het kernwinkelgebied in de binnenstad schoon wordt bevoorraad. Om de overstap voor ondernemers haalbaar te maken geldt er een overgangsregeling.
2.8 Per 2024 worden inwoners van de stad uitgedaagd om 1 jaar lang samen met de buren deelmobiliteit uit te proberen zonder gebruik te maken van een eigen auto. De vrijgekomen parkeerruimte wordt dan ingezet voor extra groen in de straat.

3.1 Bij twee nieuwbouwprojecten aan het Aalscholverpad is in overleg met de ontwikkelaar en aanbieder van deelmobiliteit een openbare hub geplaatst waar deelauto’s en deelscooters staan. Nieuwe bewoners hebben een voucher ontvangen om deze voertuigen uit te proberen. Ook bij andere nieuwbouwprojecten zijn we met ontwikkelaars in gesprek om mee te denken over mobiliteitsplannen en het aanbod van deelvervoer. Ook faciliteren we contacten tussen aanbieders van deelmobiliteit en ontwikkelaars. Bij de ontwikkelingen Langs Eem en Spoor en het Hoefkwartier wordt besluitvorming voorbereid om met een lage parkeernorm deelmobiliteit verplicht te stellen. Besloten is om niet meer in te zetten op het MaaS-platform, maar we werken wel samen met gemeente Utrecht en provincie Utrecht en het Ministerie van I&W aan mogelijkheden voor een MaaS-platform zodat MaaS toegepast kan worden bij gebiedsontwikkelingen of voor het stimuleren van deelvervoer.
3.2 We hebben nieuwe Nadere regels vergunning deelfietsen en deelscooters opgesteld waarin de leerpunten uit de evaluatie zijn verwerkt. Deze regels zijn ook gebaseerd op de landelijke modelteksten waarover we intensief hebben meegedacht. Eén partij heeft inmiddels een vergunning ontvangen: Check voor 150 scooters. Om de toegankelijkheid van stoepen te verbeteren zijn begin 2023 in de binnenstad 18 hubs voor deelfietsen en deelscooters aangelegd. Gebruikers mogen in de binnenstad alleen nog parkeren in de daarvoor ingerichte vakken. Later zijn er ook nog hubs in Kruiskamp en De Nieuwe Stad aangelegd. In 2023 is een start gemaakt om kansrijke locaties voor buurthubs aan te wijzen. Op basis van dit onderzoek wordt in 2024 een planning gemaakt voor het aanleggen van buurthubs.
3.3 Voor het particulier autodelen en de Mobility Challenge zijn uitgangspunten vastgesteld. Inmiddels is een interessepeiling uitgegaan naar de inwoners in de stad, om tot concrete projecten te kunnen komen voor het gezamenlijk gebruiken van een ‘eigen’ deelauto met meerdere bewoners in een buurt, of tot het uitproberen van deelvervoer tegen het een jaar lang inleveren van de eigen auto, waarbij een tegemoetkoming in de autokosten wordt verstrekt, alsmede een probeertegoed voor deelvervoer (de Mobility Challenge, zoals bij motie door de raad besloten). Met geïnteresseerden wordt besproken welke voorwaarden belangrijk zijn, waarna we de regels gaan opstellen, met het doel medio 2024 de projecten van start te laten gaan.
3.4 Het effect van de ontheffing voor speed-pedelecs op het fietspad voor onder meer de verkeersveiligheid is geëvalueerd. Op basis van deze evaluatie is besloten om ook in de toekomst ontheffingen te verlenen. Inmiddels zijn ook de provincie Utrecht en diverse gemeenten overgegaan tot het verlenen van ontheffingen.  
3.4 Met Stichting Integratiewerk zijn afspraken gemaakt over het aanbieden van fietslessen voor Nieuwe Nederlanders in de gehele stad. Met SRO zijn afspraken gemaakt voor het aanbieden van activiteiten op basisscholen die het fietsen stimuleren.
3.5 Voor de fietsenkelder Stationsplein is de aanbesteding voor het verleggen van kabels en leidingen zo goed als afgerond. De daarvoor benodigde vergunningen zijn inmiddels verleend. De verkoopovereenkomst voor de grond is door NS ondertekend en de projectovereenkomst tussen ProRail, NS en de gemeente is in de afrondende fase. In samenwerking met ProRail worden verkenningen uitgevoerd naar inpandige stallingen bij Amersfoort CS Mondriaanzijde, en Amersfoort Schothorst. Voor station Vathorst blijkt uit geactualiseerde prognoses van ProRail dat hier voor 2040 geen tekort aan fietsstallingsplaatsen wordt verwacht. Toch blijven er wel degelijk opgaven rondom het station. Daarom hebben we met OBV en ProRail afgesproken om samen te studeren op een gebouwde fietsvoorziening nabij station Vathorst.    

4.1 Door gemeente Bunschoten en Amersfoort is een bestuursovereenkomst aangegaan voor de aanleg van een verbindingsweg ter verbetering van de ontsluiting van Vathorst en de ontsluiting van gebiedsontwikkeling Bovenduist. Hierbij wordt uitgegaan van de noordelijke variant die verder wordt uitgewerkt.
4.2 Samen met de regio Amersfoort en het Rijk onderzoeken we de mogelijkheden om de gevolgen van de vertraging van Knooppunt Hoevelaken voor de leefbaarheid, bereikbaarheid en de woningbouwopgave zoveel als mogelijk te beperken.
4.3 In 2023 is een vervolg gegeven aan de voorbereidingen om te stoppen met de Westelijke Ontsluiting en om de opvolger daarvan, Fiets Veilig Westzijde Amersfoort op te starten, gestart. In april is daarvoor een informatiebijeenkomst gehouden.
4.4 Op de Nieuwe Poort is een pilot uitgevoerd om in drie fases te onderzoeken welke effecten ze hebben op de verkeersveiligheid en de doorstroming voor alle verkeer en het OV in het bijzonder. De proef is afgerond en de conclusie is dat de maatregelen de verkeersveiligheid verbeteren en een goede overbrugging zijn naar lange termijn oplossingen die voor de toekomst nog uitgewerkt moeten worden.  
4.5 De samenwerkingsovereenkomst Regionaal Multimodaal Verkeersmanagement is met een jaar verlengd. In 2023 is binnen deze samenwerking onder andere een nieuwe beheercentrale voor verkeerregelinstallaties gerealiseerd.
4.6 We hebben een studie gedaan naar HOV vanuit Bovenduist. Hierbij zijn verschillende varianten onderzocht, zowel qua route als qua bediening. Bij de kaderstelling Vathorst Bovenduist is deze studie met de raad gedeeld. Met provincie Utrecht zijn de eerste verkennende gesprekken gevoerd over de bediening van de verplaatsbare woningen in Bovenduist en het Hoefkwartier. Ook over een goede OV-verbinding tussen de nieuwe ontwikkellocaties, de bestaande stad en Utrecht Science Park worden via verschillende bestuurlijke lijnen op regionaal en provinciaal niveau gesprekken gevoerd. In Vathorst zijn op 8 rotondes aanpassingen gedaan om de doorstroming en het comfort van de bus te verbeteren.
4,7 ProRail is in 2023 gestart met de voorbereiding van het uitbreiden van de fietsenkelder aan het Mondriaanplein. Ook de start van het project om de fietsenkelder aan de kant van het Stationsplein te vergroten komt dichterbij. We sloten daarvoor een projectovereenkomst.
4.8 Behoud IC waar nodig en mogelijk brengen we een goede bediening van onze stations bij verschillende partners onder de aandacht. Dit is een lopend aandachtspunt.
4.9 De HOV verbinding USP- Amersfoort is onderdeel van diverse studies die in opdracht van de provincie Utrecht en in het kader van U Ned worden uitgevoerd.     
4.10 Vanaf december 2024 worden de nachttreinen tussen Amersfoort Centraal en Utrecht Centraal in de weekenden definitief opgenomen in de hoofdrailconcessie. Vanaf die tijd betaalt gemeente Amersfoort niet meer separaat voor de inzet van de nachttreinen.

5.1 In 2023 zijn twee VRI’s vervangen door een iVRI. Hierbij is gebruik gemaakt van een subsidie van het ministerie van I&W. Op de kruising Ringweg Kruiskamp met de Holkerweg is een proef gestart om met detectiegroepjes fietsers sneller groen te geven. Deze proef loopt door in 2024.
5.2Gemeente Amersfoort heeft zich formeel aangesloten bij het Regionaal Datateam (RDT) en hiervoor een Samenwerkingsovereenkomst getekend. Naast het ontsluiten van mobiliteitsdata worden verschillende informatieproducten voor wegbeheerders en weggebruikers ontwikkeld.
5.3 Voor het Borneoplein is in 2023 een participatietraject gestart om de verkeersveiligheid voor fietsers te verbeteren. Hieruit zijn negen oplossingsrichtingen gekomen die na weging tot een voorkeursoplossing moet leiden die verder doorontwikkeld wordt tot een ontwerp. Voor de entrees van winkelcentrum Schothorst is een conceptontwerp voorgelegd aan de bewoners en de ondernemers van het winkelcentrum. In 2024 wordt een definitief ontwerp opgesteld. Uitvoering van de aanpassingen aan de entrees van het winkelcentrum en het Borneoplein zijn voorzien in 2025. Alle obstakels op de fietsinfrastructuur zijn in beeld gebracht en getoetst op noodzaak. Veel obstakels kunnen weg. Onderzocht wordt of er subsidiemogelijkheden zijn om zoveel mogelijk obstakels aan te kunnen pakken. Het verwijderen of aanpassen van obstakels in fietspaden start in 2024. Door de ontwikkeling van het Podium is rotonde R9 van Vathorst omgebouwd tot een voorrangsplein. Hiermee kan het verkeer goed en verkeersveilig worden afgewikkeld. Op de Barneveldseweg is de Kopermolenbrug vervangen door een bredere brug. Zowel het gemotoriseerde verkeer als het fietsverkeer kan hierdoor veiliger worden afgewikkeld.

6.1 In 2023 is door de raad een besluit genomen over het nieuwe Parkeerbeleid. Besloten is om in de gehele stad betaald parkeren in te voeren met als kanttekening dat de noordelijke wijken pas na 2035 aan de beurt zullen zijn. Het tarief voor de eerste vergunning in de uitbreidingswijken is vastgesteld op 30 euro en de tarieven voor de 2e en 3e auto worden verhoogd. De uitwerking van dit beleid in concrete maatregelen, planning en financiën vindt plaats in 2024 en hiervoor wordt input uit de stad opgehaald. Ook de besluitvorming over het verhogen van de parkeertarieven straatparkeren, verlagen van de bezoekersnorm naar 0,05, de lage parkeernormen en een plan van aanpak voor de ontwikkeling van hubs komt bij deze uitwerking in 2024 aan bod.

6.2 Op station Schothorst is in 2023 een tijdelijke selfservice fietsenstalling gerealiseerd. Deze is ter vervanging van de bestaande stalling die komt te vervallen om plaats te maken voor woningbouw. Samen met onder meer ProRail wordt gestudeerd op een gebouwde fietsenstalling bij station Schothorst en wordt ook gestudeerd op een betere oplossing voor fietsparkeren bij de andere stations.