3.1 Economie

Vanuit het ABT wordt inzet gepleegd gepleegd op individuele ondernemersvragen. Dit kan bijvoorbeeld gaan over mobiliteit, nieuwe locaties, uitbreidingsbehoefte, subsidies, veiligheid of netcongestie.  Bij elke vraag wordt er door het ABT gekeken intern of extern waar we de verbinding of doorverwijzing kunnen maken zodat de ondernemer zo snel en goed mogelijk geholpen wordt.  

Het ABT heeft in 2023 verschillende bijeenkomsten georganiseerd: tweemaal het ambassadeursontbijt en viermaal een makelaarsbijeenkomst. Daarnaast is het jaarlijkse AmersfoortBusinessEvent op de Dag van de Ondernemer, georganiseerd door ABT samen met VAB, door 150 ondernemers uit Amersfoort bezocht. Het thema was met een klankbordgroep van ondernemers gekozen, “de reis van de ondernemer”. Uiteraard sloten hier ook onze wethouders en raadsleden aan.  

Het ABT heeft in 2023 ook weer nauw samen gewerkt met Citymarketing waarbij het bedrijfsleven in verschillende campagnes zijn uitgelicht. Verder zijn door het ABT in samenwerking met de ROM Utrecht Region onder de vlag van Earth Valley verschillende goedbezochte Earth Valley Cafés en een landelijk event (GEOBUZZ met 1.600 bezoekers) georganiseerd.

De HR managers van de internationale bedrijven zijn uitgenodigd om hen met elkaar in contact te brengen, hen te attenderen op de diensten van het International Welcome Centre Utrecht en de Amersfoort International School onder hun aandacht te brengen.

De aanwezigheid van een internationale school is een belangrijk criterium voor internationale bedrijven om zich ergens te vestigen, omdat ze hiermee gemakkelijker talentvolle kenniswerkers met een gezin kunnen aantrekken. Na verschillende signalen uit het Amersfoortse bedrijfsleven hebben we in samenwerking met het onderwijs gewerkt aan de realisatie van een internationale school. De gemeenteraad heeft hiervoor in april 2023 een incidentele bijdrage beschikbaar gesteld. Met de bijdrage is het gebouw gereed gemaakt en in september 2023 is de school gestart met een eerste klas. De leerlingengroei verloopt boven de prognoses.

Naar aanleiding van het aangenomen amendement Amersfoortse bakkers blijven bakken van 8 november 2022, is de subsidie Tegemoetkoming Gestegen Energiekosten MKB gemeente Amersfoort https://amersfoort.nl/mkbsubsidie, opgesteld en opengesteld van 24 november 2022 tot 15 januari 2023.  
In totaal is er door 103 ondernemers een subsidieaanvraag ingediend.
Hiervan zijn 85 aanvragen gehonoreerd en is er voor een totaalbedrag van
€ 320.115,- aan subsidie uitgekeerd. Het subsidieplafond voor deze subsidieregeling bedroeg € 500.000,-.

In 2023 zijn door de provincie nieuwe behoefteramingen uitgevoerd voor bedrijfsruimte en kantoren. Uitkomst voor regio Amersfoort is een verwacht flink tekort aan bedrijfsruimte en een opgave voor vervangende ruimte nabij de stationslocaties voor kantoorruimte. Voor de opgave voor bedrijfsruimte is voor regio Amersfoort een concept bedrijventerreinenstrategie opgesteld die in 2024 zal worden uitgewerkt en vastgesteld. Ook worden de uitkomsten verder vertaald naar het (concept) omgevingsprogramma werklocaties die eerste deel van 2024 aan het College en raad wordt aangeboden. Het aantal banen is in 2023 verder gegroeid, maar met name door toename van het aantal zzp-ers. Daarbij geldt wel de kanttekening dat daarbij een dubbeltelling kan ontstaan omdat veel zzp-ers meegenomen worden bij het aantal arbeidsplaatsen bij bedrijven en instellingen (er wordt vaak geen onderscheid gemaakt tussen eigen personeel of ingehuurd personeel bij het opgeven van aantal arbeidsplaatsen). Conclusie is dat de krapte op de arbeidsmarkt en beperkt beschikbare bedrijfsruimte voor veel bedrijven een knelpunt is. In toenemende mate begint ook netcongestie een grotere rol te spelen omdat bedrijven geen nieuwe elektriciteitsaansluitingen kunnen krijgen. Dit remt de ontwikkelingen van nieuwe locaties en de verdere verduurzaming van bedrijven.

In 2023 is met een team van bestuurders uit onderwijs, bedrijfsleven en de gemeente gewerkt aan concrete invulling van het Manifest 'Amersfoort stad waar je een vak leert.' De nadruk ligt hierbij op het vakonderwijs en de aansluiting hiervan op het MKB in de stad. Eén van de plannen is het organiseren van Introductiedagen voor eerstejaars studenten aan de beroepsopleidingen in Amersfoort. Daarnaast wordt gekeken naar samenwerking met het Netwerk Onderwijs Arbeidsmarkt. Dit netwerk kent twee succesvolle activiteiten: 'Ondernemers voor de klas' en 'Docenten in bedrijf.'
De participatie in de Utrecht Talent Alliantie (UTA) verder voortgezet. Dit regionale samenwerkingsverband richt zich op de onderwerpen krapte in tekortsectoren, leven lang ontwikkelen en digitale vaardigheid.
Het Toekomstfonds Onderwijs Arbeidsmarkt is eind 2023 opgeheven. Het fonds heeft 8 jaar lang met succes een groot aantal (ca. 25) lokale initiatieven ondersteund om de aansluiting van het onderwijs op de arbeidsmarkt te vergroten. De onafhankelijke selectiecommissie heeft dit geadviseerd na beoordeling van de kwaliteit van de aanvragen voor 2023. De commissie had afgelopen jaren al een negatieve ontwikkeling geconstateerd op kwantiteit en kwaliteit. In 2023 is gekeken naar alternatieve aanwending van de gereserveerde middelen. De aanwending van de jaarlijks beschikbare structurele middelen zal een nieuwe invulling moeten krijgen waarbij de oorspronkelijke vijf kerndoelen leidend moeten blijven.

Onder het motto ‘Utrecht, Heart of Health’ deelt de regio Utrecht de ambitie om de regio te zijn die het meest bijdraagt aan een gezonde wereld. We bevinden ons in het hart van Europa en zijn de meest competitieve regio. Drie Utrechtse ecosystemen met nationaal aanzien werken aan een betere wereld voor een gezonde mens (Life Sciences & Health), een gezonde leefomgeving (Earth Valley) en een gezonde maatschappij in een steeds digitalere wereld (New Digital Society).

In Earth Valley werken bedrijven, kennisinstellingen en overheden samen aan innovatieve oplossingen voor maatschappelijke vraagstukken op het gebied van duurzame leefomgeving, woningbouw, mobiliteit, klimaatadaptatie en energietransitie. Deze samenwerking stelt ons in staat om de juiste prioriteiten te stellen en innovaties en investeringen mogelijk te maken. Hierdoor ontstaan innovatieve oplossingen die nodig zijn om de maatschappelijke vraagstukken aan te gaan.

In 2023 zijn rondom Earth Valley de volgende resultaten geboekt:
-   In juni 2023 is door de bestuurders het startsein gegeven voor het opstellen van een gezamenlijke roadmap. Deze roadmap wordt i.s.m. met alle partners in 2024 afgerond
-   Er zijn wederom tientallen bedrijven, onderwijsinstellingen en overheden bij Earth Valley aangesloten,
-   Eind 2023 is Liendert - LIVE, het eerste project in lijn met de ambities van Earth Valley, afgerond. Het project behelst op de inzet van innovatieve geo-oplossingen bij de opgave om de openbare ruimte in de wijk Liendert klimaat adaptief en duurzaam te herinrichten,
-   Diverse netwerkevents zijn in samenwerking met de partners georganiseerd (‘Earth Valley Café’). Deze events worden structureel doorgezet in 2024m
-   In juni 2023 is het landelijke netwerkevenement voor de geo-sector ‘Geobuzz’ georganiseerd,
-   De samenwerking met lokale/ regionale technische onderwijsinstellingen en ondernemers is versterkt in het bestaande samenwerkingsverband ‘TisforTech’. De intentie is om in 2024 deze samenwerking te formaliseren. Het doel van deze samenwerking is om ‘levensecht’ te onderwijs te verzorgen, waarmee dit aansluit bij de maatschappelijke opgaven en zorgt voor een betere aansluiting van onderwijs op het bedrijfsleven,
-   Eind 2023 is de gemeente partner geworden van DigiC. DigiC is de aanjager van digitalisering binnen de circulaire bouw. Hierbij wordt gericht op fabrieksmatig bouwen, digitalisering van materialen en slimme bouwlogistiek. Samen versnellen we de circulaire bouw in Nederland.

In 2023 zagen we een stijging van het aantal bezoekers aan de binnenstad, retailbureau Locatus registreerde een stijging van bijna 14% van het aantal passanten in het kernwinkelgebied t.o.v. 2022. VVV signaleerde een stijging van het aantal buitenlandse bezoekers en de uitverkiezing tot ‘European City of the Year’ zorgde voor veel exposure in binnen- en buitenland. De Eemhaven (pleziervaart) en de camperplaatsen waren het gehele seizoen goed bezet. De matchmaker voor de binnenstad heeft door de inzet van zijn contacten binnen retail- en horecaondernemers en pandeigenaren meerdere ondernemers in de binnenstad laten landen. Dit helpt bij het tegengaan van leegstand en houdt het stadshart aantrekkelijk voor inwoners en bezoekers.

Stichting Citymarketing Regio Amersfoort heeft bijgedragen aan de groei van het aantal bezoekers aan de binnenstad, theaters en musea door in samenwerking met cultuurinstellingen en ondernemers Amersfoort op de kaart te zetten. Onder andere door een bijdrage tijdens het jurybezoek van de Academy for Urbanism in het kader van de verkiezing ‘European City of the Year en het genereren van veel (inter)nationale publiciteit na het behalen van deze titel. Verder was er veel aandacht voor het kunstwerk ‘De Pissende IJsbeer’ van Florentijn Hoffman en de door Citymarketing zelfontwikkelde Oogappels wandelroute. Meer informatie over de activiteiten van Citymarketing Amersfoort is te vinden op Terugblik Citymarketing Amersfoort 2023 - Jaaroverzicht 2023 (foleon.com)

Ook in 2023 is hard gewerkt aan de transitie naar een circulaire samenleving, bijvoorbeeld op het vlak van circulaire gebiedsontwikkeling . In het jaar 2023 heeft het Convenant Duurzame Woningbouw (het Convenant) als duurzaamheidsbasis gediend voor alle startende nieuwbouwprojecten. De bovenwettelijke ambities uit het Convenant zijn al bij enkele projecten in de omgevingsvergunning opgenomen. Er zijn ook in de bestemmingsplannen van Wagenwerkplaats West en Midden en voor de Nieuwe Stad beleidsregels opgenomen die op het Convenant zijn gebaseerd. Om circulaire principes aan te jagen zijn we als gemeente toegetreden tot DigiC van ROM Utrecht. Data en digitalisering kunnen een versnelling in projecten realiseren. In 2024 onderzoeken we samen met partners welke projecten versterkte gaan worden met behulp van het netwerk van DigiC. Ook is een start gemaakt met de Circulaire Grondstoffen Corridor. Op dit moment verkennen we de haalbaarheid van het gezamenlijk werken aan het beschikbaar stellen van voldoende secundaire materialen met een groep enthousiaste opdrachtgevers en bouwers. Als gemeente dragen we ook ons steentje bij, bijvoorbeeld met de start van het circulaire kleedgebouw voor sportpark Liendert. Dit gebouw wordt in 2024 opgeleverd.
In 2023 is hard gewerkt aan het concept Plan van Aanpak Maatschappelijk Verantwoord Inkopen en Opdrachtgeverschap. Hiervoor is onder andere in beeld gebracht op welk niveau van volwassenheid (van afweging, via pilots, naar verbreding en borging en leiderschap) in duurzaam en circulair inkopen de verschillende inkoopsegmenten zich bevinden, waardoor we duidelijk hebben op welke wijze we de volgende stappen kunnen zetten in ons Plan van Aanpak.  Uiterlijk kwartaal 2 van 2024 wordt het Plan van Aanpak vastgesteld door het college.  
Op het vlak van ondersteunen we in 2023 vanuit het Toekomstfonds Duurzame Ontwikkeling vier lokale ondernemers bij het ontwikkelen of opschalen van hun duurzame initiatieven. Cimoni Shelter, Albee light en building management, Stadswormerij 2.0 en Green Side Amersfoort.
Werken aan een goede infrastructuur voor een circulaire stad gaat met ups en downs. Met de start van de winkel-werkplaats Retourboulevard in 2023 is ingezet op het verminderen van de hoeveelheid afval (consumptiegoederen) op de milieustraat, de beschikbaarheid en zichtbaarheid van duurzame alternatieven. Helaas is het college mei 2023 geïnformeerd over het voornemen van het bestuur en de raad van toezicht van Stichting Retourboulevard om de winkel-werkplaats Retourboulevard te sluiten wegens financiële moeilijkheden.
Ook in 2023 werkten we volop samen met onze partners en stakeholders in de regio. Zo zijn er meerdere regiotours georganiseerd door de Alliantie Cirkelregio Utrecht om de bestuurlijke samenwerking te versterken. Maar hebben we ook deelgenomen aan meerdere overleggen over de vertaling van het Nationaal Programma Circulaire Economie naar de lokale en regionale context.