Toelichting op de balans

Inleiding

Gemeente Amersfoort is voor toekomstige jaren verbonden aan verschillende, niet uit de balans blijkende financiële rechten en verplichtingen.

Verlofuren en pensioenen

De ultimo 2023 nog openstaande verlofuren zijn niet als verplichting op de balans opgenomen. Sinds 1 januari 2022 is er een mogelijkheid voor verlofsparen. Hier is een voorziening voor opgenomen. Van de pensioenen die voor 2009 tot uitbetaling zijn gekomen, zijn de jaarlasten in de rekening verwerkt. Toekomstige lasten zijn niet voorzien. Voor de pensioenen die sinds 2009 tot uitbetaling zijn gekomen of in de toekomst nog tot uitkering zullen komen, is sinds 2011 een voorziening getroffen. Deze voorziening wordt jaarlijks geactualiseerd.

Leaseauto's

Er worden 13 bedrijfsauto's geleased. De totale resterende verplichting bedraagt per 31-12-2023 € 0,1 miljoen.

Specificatie gewaarborgde geldleningen (garanties)

De gemeente heeft zich tegenover derden garant gesteld. Het gaat hier om garanties op geldleningen van
sportverenigingen en sociaal-/ culturele instellingen . Er is tot nu toe vrijwel geen beroep gedaan op de garantstelling door de gemeente. De specificatie van de rechtspersonen met een gegarandeerde geldleningen is terug te vinden in de bijlage.

Tabel: NIB.01 Gewaarborgde geldleningen

Sportverenigingen, algemeen belang instellingen en directe garantstellingen sociale woningbouw
De gemeente Amersfoort had afgelopen jaar 30 gewaarborgde geldleningen voor sportverenigingen en sociaal-/ culturele instellingen. De financiële posities zijn stabiel maar wel risicovol. Samen met de verenigingen, banken en de Stichting Waarborgfonds Sport blijven wij de financiële positie monitoren.
Er zijn inzake sociale woningbouw een viertal directe garantstellingen aan Stichting Portaal.
Ontwikkelingsbedrijf Vathorst 
De gemeente heeft zich in 1998 hoofdelijk aansprakelijk gesteld voor de BNG Bank financiering van Ontwikkelingsbedrijf Vathorst (OBV). Het kredietplafond van de aansprakelijkheid is in 2023 € 100 miljoen. Het operationele krediet is € 20 miljoen: het OBV dient haar aandeelhouders om goedkeuring te vragen indien de kredietbehoefte deze € 20 miljoen overstijgt. De opname van het krediet in geldleningen bedraagt conform de hierboven genoemde tabel per 31 december 2023 € 0.
Door-decentralisatie onderwijshuisvesting
Per 1 januari 2019 is de uitvoering van de zorgplicht voor onderwijshuisvesting door-gedecentraliseerd naar twee coöperaties van schoolbesturen; Samenfoort Huisvestingscoöperatie Amersfoort U.A. PO en VO.
Hieruit vloeien twee specifieke niet in de balans opgenomen verplichtingen voort, te weten:
1.   Onderdeel van de privaatrechtelijke afspraken van de gemeente met de coöperaties is dat - indien een onroerende zaak blijvend niet zal worden gebruikt voor onderwijs - de betreffende coöperatie de onroerende zaak terug levert aan de gemeente. De Gemeente is gehouden alsdan economische eigendom van de onroerende zaak terug te kopen van de betreffende coöperatie, tegen vergoeding van de boekwaarde als blijkend uit de balans van de betreffende coöperatie.
2.   Indien de coöperaties (een) onderwijsgebouw(en) slopen ten behoeve van nieuwbouw is de gemeente verplicht eventuele boekwaarde(n) op de balans van de gemeente versneld c.q. ineens af te boeken.
Ook staat de gemeente garant voor een tweetal kredietfaciliteiten:
De garandeerde kredietfaciliteit bedraagt voor Samenfoort PO Huisvestingscoöperatie Amersfoort U.A.:
€ 31.000.000.
De gegarandeerde kredietfaciliteit bedraagt voor Samenfoort VO Huisvestingscoöperatie Amersfoort U.A.:
€ 38.000.000.
De opname vanuit deze kredietfaciliteiten bedraagt per 31-12-2023 € 51.134.000. Zie bovengenoemd in tabel.

Achtervangpositie: Borgstellingen waarborgfondsen gemeente Amersfoort 

Achtervang is een specifieke methode van borgstellingen. Ingeval een beroep op achtervang wordt gedaan is de bijdrage achtereenvolgens; vermogen betreffende waarborgfonds, bijdrage Rijk, bijdrage alle participerende gemeenten en als laatste specifieke bijdrage gemeente Amersfoort in de vorm van renteloze leningen. De risico's inzake achtervang zijn voor de gemeente Amersfoort vanwege de methodiek van bijdragen zeer klein.
Gemeente Amersfoort is participant in een tweetal achtervang regelingen; sociale woningbouw en particuliere hypotheken.

Tabel: NIB.02 Achtervangpositie

Sociale Woningbouw
In Amersfoort zijn verschillende woningscorporaties actief ten behoeve van sociale woningbouw. De gemeente is participant in de achtervang regeling; deze wordt uitgevoerd door Waarborgfonds Sociale Woningbouw.

Met het zeer beperkte risico dat er door het Waarborgfonds Sociale Woningbouw aanspraak gemaakt wordt op onze achtervang positie, met als gevolg rentederving op te verstrekken renteloze leningen, is opgenomen in de berekening van de gewenste weerstandscapaciteit. Zie paragraaf Risicomanagement en weerstandsvermogen.

Particulieren Hypotheken
Tot en met 1995 zijn er particuliere hypotheken verstrekt door de gemeente Amersfoort. Veel andere gemeenten hadden ook dit beleid. Hiervoor is een achtervang regeling waarin de gemeente participant is; deze wordt uitgevoerd door Waarborgfonds Eigen Woningen (WEW).
Particuliere hypotheken welke zijn verstrekt na 1 januari 2011 vallen niet meer onder de gemeentelijke achtervang; voor deze leningen is het Rijk 100% achtervang. Dit beperkte het al kleine risico nog verder.

Met het zeer beperkte risico dat er door het WEW aanspraak gemaakt wordt op onze achtervang positie, met als gevolg rentederving op te verstrekken renteloze leningen, is opgenomen in de berekening van de gewenste weerstandscapaciteit. Zie paragraaf Risicomanagement en weerstandsvermogen.

Huurcontracten

De lopende huurcontracten (werk en opvanglocaties) met een (restant) looptijd van meer dan 1 jaar gerekend vanaf balansdatum (31-12).

Tabel: NIB.03 Huurcontracten

Overige verplichtingen

Op jaarbasis bedragen onze inkoopverplichtingen ongeveer € 105 miljoen. De grootste inkooppakketten zijn WMO en jeugdzorg € 70 miljoen, realisatie en onderhoud openbare ruimte, afvalverwerking.

Voor het opnemen van individuele niet uit de balans blijkende verplichtingen in de jaarrekening hanteren wij de volgende voorwaarden:

• Het zijn geen verplichtingen die betrekking hebben op bedrijfsvoering posten.
• De verplichtingen zijn niet op een andere plaats in het jaarverslag dan wel de jaarrekening opgenomen.
• De verplichtingen zijn bestuurlijk relevant.

Niet uit de balans blijkende rechten

Voor het inzicht in de jaarrekening vinden we het wenselijk om ook niet uit de balans blijkende financiële rechten te vermelden. De uiteenzetting van de rechten kent een grensbedrag van € 100.000.
De gemeente kent geen rechten boven de € 100.000, er zijn wel een aantal kleinere rechten inzake verhuurovereenkomsten.
De garantie Renewi Smink B.V. van € 3,1 miljoen is per 31-12-2022 conform overeenkomst vervallen.