2.2 Veiligheid en handhaving

2023 laat zich kenmerken als overgangsjaar voor de aanpak van ondermijnende criminaliteit. Na een periode van verkennen, pionieren en leren is in 2023 de start gemaakt met borgen en doorgroeien. Het uitgevoerde rekenkameronderzoek geeft ons in deze ontwikkeling specifieke handvatten mee.  In 2023 is uitvoering gegeven aan het plan van aanpak ondermijning met de prioriteiten; criminele aanwas, lokale integrale aanpak en weerbaarheid. De capaciteit om uitvoering te geven aan deze prioriteiten is toegenomen in 2023 en zal in 2024 verder toenemen.
In de lokale integrale aanpak worden signalen van ondermijnende criminaliteit, bijvoorbeeld meldingen via Meld Misdaad Anoniem, opgepakt in lokaal of regionaal verband. In de loop van 2023 zijn er twee boa’s ondermijning gestart waardoor signalen sneller en laagdrempeliger opgepakt kunnen worden. Er wordt gewerkt aan de hand van uitvoeringsplannen en controlekalenders, maar ook ad hoc als casuïstiek daarom vraagt.
Half 2023 is de projectleider criminele aanwas gestart. Aan de hand van pilot casussen wordt gezocht naar de optimale werkwijze om repressieve en preventieve interventies te combineren. Zo zorgen we ervoor dat jeugd niet in criminaliteit belandt of daar succesvol uit wordt gehaald.
Het vergroten van weerbaarheid is een continue proces. Die aanpak is gericht op het opwerpen van barrières tegen ondermijnende criminaliteit. Dat doen we bijvoorbeeld door communicatie over de risico's die we als gemeente lopen, zodat mensen zich daar bewuster van worden. Afdeling burgerzaken heeft een training gehad op het herkennen van signalen van mensenhandel en ook bij samenwerkingspartners zijn workshops gehouden over het herkennen van ondermijnende criminaliteit. De voorbereiding voor het invoeren van de een uitgebreidere politiescreening voor mensen in bepaalde gevoelige functies is gestart en zal in 2024 toegepast worden.

Om beter inzicht te krijgen in de aard en omvang van het slachtofferschap van cybercrime, is cybercrime in 2023 wederom meegenomen in de monitor leefbaarheid en veiligheid. De uitslagen daarvan worden in april 2024 verwacht. Daarnaast kijken we naar cijfers van politie, het Centraal Bureau voor de Statistiek en het meldpunt fraude om een zo nauwkeurig mogelijk beeld te krijgen. Om inwoners en ondernemers te beschermen tegen cybercrime hebben we samen met politie en andere partners enkele activiteiten herhaalt die eerder succesvol waren. Zo hebben we met de bibliotheek workshops georganiseerd over internetangst en hebben studenten van het ROC Midden-Nederland ondernemers geholpen met hun internetbeveiliging. Om het bewustzijn bij hulpverleners rondom digitale criminaliteit te vergroten hebben we samen met de politie een voorlichtingsronde gehouden langs alle organisaties die meedoen aan onze persoonsgerichte aanpak. Jongeren wisten ons te vinden door twee campagnes waar we hen waarschuwden voor de gevolgen als je ervoor kiest om snel geld te verdienen met cybercrime. Ook intern blijven we bouwen aan bewustwording en cyberveiligheid. Om de gevolgen van cybercrime te beperken is er een cyberoefening geweest. Eind 2023 hebben we weer een interne phishing-actie opgezet waarvan de resultaten worden gebruikt om de organisatie nog beter te beschermen tegen de risico's van cybercrime.  

Het inrichten en implementeren van het triageproces in 2023 was succesvol. Voordat een casus wordt opgenomen in één van de persoonsgerichte aanpakken, geldt nu de volgende procedure; Er wordt bepaald of de casus voldoet aan de criteria. Daarna wordt met de belangrijkste ketenpartners besloten of de casus wordt opgepakt en wordt de cliënt geïnformeerd met een persoonlijk uitgereikte brief. Nadat de client is geïnformeerd start het opstellen van een integraal plan van aanpak waarbij de client zelf aanschuift of op een andere manier, naar eigen vermogen, zoveel mogelijk wordt betrokken.  Daarnaast is in 2023 gewerkt aan het verduidelijken en afbakenen van de rol taken en verantwoordelijkheden van de diverse functionarissen binnen de keten van complexe veiigheidscasuïstiek. Daardoor is nu duidelijker voor cliënt en partners wie waarvoor verantwoordelijk is. Wederzijdse verwachtingen kunnen op voorhand gemakkelijker worden besproken. Het werken en denken met/vanuit rollen willen we in 2024 nog verder gaan implementeren. Omdat het triageproces en de rolverdeling in 2023 zijn verhelderd, konden ook de eerste stappen gezet worden om gestructureerd te gaan werken met de PGA monitor. Deze applicatie is bedoeld voor het vastleggen van informatie over het verloop van casussen en de effectiviteit van interventies. Het is de bedoeling dat we met behulp van deze applicatie uiteindelijk meer data-gestuurd kunnen werken. Ook deze ontwikkeling zal in 2024 verder worden voortgezet.

De VRU geeft advies, houdt toezicht en geeft voorlichting om de veiligheid te vergroten en (brand)veilig gedrag te stimuleren. In 2023 is het aantal brandveiligheidsadviezen conform jaarplanning gerealiseerd. Qua toezicht is er in 2023 extra aandacht geweest voor veestallen. Het programma Brandveilig Leven richt zich op het stimuleren van brandveilig gedrag van o.a. burgers en instellingen zodat zij beter brandgevaarlijke situaties signaleren en brand kunnen voorkomen. In dat kader is op 39% van de scholen voorlichting gegeven (streefcijfer 40%), hebben jonge ouders n.a.v. een geboorte aangifte een extra informatiepakket over de brandveiligheid in huis ontvangen, zijn bedrijventerreinen begeleid door deelname aan de werkgroepen ‘Keurmerk Veilig Ondernemen’ en zijn er diverse losse voorlichtingen gegeven.
Met het plaatsen van een dagdienst op post Amersfoort-Noord zijn de opkomsttijden van de eerste eenheid (een tankautospuit met 4 mensen) in het noordelijk deel van de stad sterk verbeterd. Daarom wordt nu structureel gewerkt met een dagdienst op post Amersfoort-Noord.

Berekeningen en tekeningen van constructies worden aan de hand van een toetsprotocol getoetst. Er zijn regelmatig onderdelen te vinden die onvoldoende aandacht van een bouwteam krijgen, dan wel reken- en/of tekenfouten bevatten, waardoor constructies onvoldoende of geen veiligheidsmarges hebben. Bouwteams worden dan gedwongen tot correcties op uitvoeringsdocumenten of het herstellen van reeds uitgevoerde werkzaamheden. Controle en toezicht op constructieve veiligheid is nodig omdat dit in de praktijk regelmatig niet in orde is.
Zo ontdekte een buiteninspecteur het ontbreken van wapening in de rand van een verdiepingsvloer ten behoeve van balkonplaten (risico op afbreken van die balkonplaten). Dit bleek ook het geval te zijn bij alle reeds gestorte verdiepingsvloeren. Om dit op te lossen zijn extra versterkingen toegevoegd om een te grote kans op bezwijken van de balkonplaten te voorkomen (nota bene: normen zijn gericht op een kans op bezwijken van 1 op de 100.000).
Nieuwe trends van de afgelopen jaren die extra aandacht krijgen zijn: houtskeletbouw (woningen met houten wanden en vloeren) en gelijmde steenstrips. Beide bouwwijzen brengen meer risico’s met zich mee dan traditionele stapelbouw.

In 2023 is er zowel aan de aanpak PGA-jeugd als de aanpak Noord verder gewerkt en zijn interventies gedaan

In de PGA-jeugd kunnen jongeren tussen de 12 en 23 jaar worden aangemeld door partners als er sprake is van zorgen op diverse gebieden, zoals huiselijke sfeer, schoolverzuim of zorgelijk middelengebruik.
De samenwerking met ketenpartners als politie, leerplicht en jongerenwerk is op peil gebleven.
Er is een nieuwe adviseur veiligheid Jeugd die overlegstructuren in het leven heeft geroepen. Deze zijn gericht op de jonge aanwas en een apart overleg over jeugd die daarbuiten valt, zodat niemand tussen wal en schip valt.
We ervaren minder overlast van jongeren in 2023. Dat is ook terug te zien in de meldingen die we voor jeugdoverlast hebben ontvangen:164 meldingen in 2023 versus 307 in 2022. Dit is mogelijk het gevolg van een effectieve aanpak in Amersfoort Noord door middel van goede afstemming tussen ketenpartners en daaruit volgende interventies, gesprekken van jeugdboa’s met overlast gevende jeugd, huisbezoeken en de inzet van wijkboa’s op straat.

Het rapportcijfer dat bewoners aan hun buurt geven is al jaren stabiel op een 7.4 (Cijfers per thema - Leefomgeving - Amersfoort (amersfoortincijfers.nl)

Ook in 2023 hebben gemeentelijk medewerkers met een taak in de crisisorganisatie en bestuurders individueel deelgenomen aan opleidingen en trainingen. Voor alle collega’s met een taak in de crisisbeheersing is er een grotere oefening is geweest, waarin ook gebruik is gemaakt van een virtuele sociale-media-omgeving en waarbij de instorting van een pand werd nagespeeld. Deze oefening werd door de deelnemers zeer gewaardeerd en was nuttig om diverse kleine praktische puntjes in onze werkprocessen nog eens aan te scherpen.